1. سردرد در کودکان مقاله مجله تازه های تندرستی

سردرد در کودکان

اشتراک گذاری:

دکتر ساسان ثابت تازه های تندرستی
نویسنده: دکتر ساسان ثابت

فوق تخصص مغز و اعصاب کودکان
استادیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

چکیده

میگرن اختلال ارثی با الگوی وراثت چند عاملی است که در حدود ۱۰ – ۱۵ درصد از کودکان ۵ تا ۱۵ ساله درگیر می کند. در اکثر موارد سابقه ی خانوادگی در والدین دیده می شود. شیوع میگرن در کودکان زیر ۷ سال در هر دو جنس برابر است و از سن ۷ سالگی تا بلوغ نسبت زن به مرد ۳: ۲ می باشد.

بروز بالاتر میگرن در دختران بالغ، نسبت به آنچه در پسران دیده می شود، احتمالاً مربوط به اثر تحریک کننده چرخه قاعدگی در حملات میگرن است. از نظر جنبه های ژنتیکی، میگرن همی پلژیک خانوادگی تنها سندرم میگرن منوژنیک کاملاً اثبات شده است.

این سندرم به کروموزوم ۱۹ ارتباط داده شده و به نظر می رسد کانال های کلسیم و سدیم را تحت تأثیر قرار دهد. اما انواع دیگر میگرن پیچیده تر هستند و به نظر می رسد نتیجه تعامل حساسیت ژنتیکی و عوامل محیطی باشد. عوامل محیطی محرک شامل استرس، ورزش، ضربه به سر، کاهش استروژن در گردش قبل از قاعدگی و تغییرات فشار هوا هستند که هر فرد معمولاً یک عامل تحریک کننده خاص را می تواند مشخص کند.

میگرن MIGRAINE

ده درصد از کودکان ۵ تا ۱۵ ساله میگرن دارند. ۷۵ ٪ موارد سردرد در کودکان خردسال مراجعه کننده برای مشاوره عصبی را میگرن تشکیل می دهد. کودکان مبتلا به میگرن به طور متوسط دو برابر بیشتر از کودکان بدون میگرن از مدرسه غیبت می کنند.

میگرن اختلال ارثی با الگوی وراثت چند عاملی است. هنگام مصاحبه با والدین، حداقل یکی از آنان در ٪۹۰ موارد شرح حالی از میگرن می دهد. اگر فقط مادر هنگام معاینه کودک حاضر باشد و مورد سؤال قرار گیرد، این رقم تا ۸۰ ٪ کاهش می یابد.

شیوع میگرن در افراد زیر ۷ سال ۵/۲٪ است. هر دو جنس به طور مساوی تحت تأثیر قرار می گیرند. میزان ۵٪ از ۷ سالگی تا بلوغ نسبت زن به مرد ۳ : ۲، ۵٪ در پسران پس از بلوغ و ۱۰ ٪ در دختران پس از بلوغ است. بروز بالاتر میگرن در دختران بالغ نسبت به آنچه در پسران دیده می شود، احتمالاً مربوط به اثر تحریک کننده چرخه قاعدگی در حملات میگرن است.

تقریباً یک چهارم کودکان وقتی به سن ۲۵ سالگی برسند، بدون حملات میگرن خواهند بود. پسران به طور قابل توجهی بیشتر از دختران دچار میگرن می شوند و بیش از نیمی از آنها در ۵۰ سالگی هنوز سردرد دارند. از بین این افراد؛ کسانی که پدر و مادر می شوند، ۵۰ ٪ حداقل یک فرزند مبتلا به میگرن خواهند داشت.

هنگام ارزیابی سابقه خانوادگی میگرن، اگر والدین در ابتدا سابقه خانوادگی منفی را گزارش می دهند، بهتر است با پرسیدن سؤالات مرتبط، اطلاعات خود را تکمیل کنید.

اغلب اوقات خانواده، سردردهای خود را به عنوان “سردردهای طبیعی”، “سردردهای سینوسی” یا “سردرد آلرژی” برچسب گذاری می کنند. ولی وقتی از آنها در مورد خصوصیات این سردردها سؤال می شود، شرح حال آنها با میگرن های معمولی منطبق است.

2. سردرد در کودکان مقاله مجله تازه های تندرستی

جنبه های ژنتیکی میگرن

میگرن همی پلژیک خانوادگی، تنها سندرم میگرن منوژنیک کاملاً اثبات شده است. این وضعیت به کروموزوم ۱۹ ترسیم شده است. به نظر می رسد کانال های کلسیم و سدیم را تحت تأثیر قرار می دهد، در نتیجه انتقال عصبی افزایش می یابد و احتمالاً افسردگی گسترش قشر مغز که در میگرن رخ می دهد، افزایش می یابد.

انواع دیگر میگرن پیچیده تر هستند و به نظر می رسد نتیجه تعامل حساسیت ژنتیکی و عوامل محیطی باشد. عوامل ژنتیکی در میگرن با ” اورا ” بیشتر از میگرن بدون ” اورا ” مشهود است. میگرن و سردردهای شبه میگرنی بخشی از چندین اختلال ژنتیکی شناخته شده است.

4. سردرد در کودکان مقاله مجله تازه های تندرستی

عوامل محرک میگرن

در میان افرادی که استعداد میگرن دارند، هر فرد معمولاً یک عامل تحریک کننده خاص را می تواند مشخص کند. عوامل محرک متداول شامل: استرس، ورزش، ضربه به سر، کاهش استروژن در گردش قبل از قاعدگی و تغییرات فشار هوا هستند.

مبنای آلرژیک برای میگرن شناخته نشده است. ما اظهارات والدین را که غذاهای خاص و مواد افزودنی غذایی را عامل شروع کننده میگرن در فرزندشان است، به طور کامل می پذیریم. اما آنها را از رعایت رژیم های غذایی سخت و محدود کننده، منصرف می کنیم.

غذاهای محرک، به راحتی توسط بیمار شناخته می شوند. زیرا پس از هر بار مصرف آنها ( ماء الشعیر طعم دار، نوشابه های گازدار، سس گوجه فرنگی و پنیر حاوی نمک گلوتامات سدیم، شکلات و غیره ) سردرد ایشان آغاز و یا تشدید می شود.

ورزش و استرس

علائم میگرن ممکن است ابتدا در هنگام استرس یا ورزش یا بیشتر اوقات در زمان آرامش بدنبال یک دوره استرس بروز کند. وقتی استرس عامل محرک باشد، حملات به احتمال زیاد در مدرسه یا درست پس از بازگشت به خانه رخ می دهد. حملات به ندرت هنگام بیدار شدن اتفاق می افتد. کودکان مبتلا به میگرن تیپ شخصیتی خاصی ندارند. گاهی اوقات مدیریت اضطراب یا وسواس فکری باعث کاهش حملات میگرن در این بیماران می شود.

8. سردرد در کودکان مقاله مجله تازه های تندرستی

ضربه به سر

مکانیسم اینکه ضربه زدن به سر و حرکات ناگهانی سر و گردن به جلو و عقب، باعث تحریک حملات میگرن می شود هنوز ناشناخته است. ضربات بی اهمیت به سر در حین ورزش های رقابتی از عوامل محرک قابل توجهی هستند. چرا که در پس زمینه ورزش شدید و استرس اتفاق می افتد. حمله شدید میگرن ( سردرد، استفراغ و نقص عصبی گذرا، به دنبال آسیب سر ) احتمال خونریزی داخل جمجمه را نشان می دهد.

یافتن رابطه علت و معلولی بین ضربه سر و میگرن، منجر به کاهش تعداد آزمایش های تشخیصی درخواستی می شود. نابینایی مغزی گذرا و سایر نقایص عصبی گاهی اوقات پس از ضربه به سر در کودکان مبتلا به میگرن رخ می دهد.

9. سردرد در کودکان مقاله مجله تازه های تندرستی

سیکل های قاعدگی

میزان بالاتر میگرن در دختران پس از بلوغ، در مقایسه با کودکان قبل از بلوغ از هر دو جنس یا پسران پس از بلوغ، از این مشاهدات پشتیبانی می کند. تغییرات هورمونی در سیکل های قاعدگی زنان باعث حملات میگرن می شود.

استفاده گسترده از داروهای پیشگیری از بارداری خوراکی، نگرش ما را در مورد رابطه بین چرخه هورمونی زنان و میگرن دستخوش تغییر کرده است. برخی از داروهای ضد بارداری خوراکی باعث افزایش دفعات و شدت حملات میگرن در زنان با سابقه میگرن می شود. ممکن است حمله اولیه را در زنان با استعداد ژنتیکی که قبلاً فاقد میگرن بودند، آغاز کند. برعکس، داروهای هورمونی پیشگیری از بارداری، ممکن است باعث کاهش میزان میگرن در دختران بالغ با چرخه قاعدگی نامنظم شود.

در میان زنانی که از داروهای ضد بارداری خوراکی استفاده می کنند، بیشترین افزایش در حملات میگرن در میانه سیکل قاعدگی اتفاق می افتد. احتمالاً کاهش غلظت استروژن های در گردش خون عامل مهمی در ایجاد حمله است.

10. سردرد در کودکان مقاله مجله تازه های تندرستی

سندروم های بالینی

میگرن در کودکان به سه گروه قابل تقسیم است:

  1. میگرن کلاسیک: میگرن همراه با پیش درآمد
  2. میگرن شایع: میگرن بدون پیش درآمد
  3. سندرم های معادل میگرن

میگرن بدون پیش درآمد، بیش از دو برابر میگرن با پیش درآمد در کودکان در سنین مدرسه دیده می شوند. میگرن با و یا بدون پیش درآمد، در واقع بیان متغیری از نقص ژنتیکی یکسان هستند. هر دو نوع حمله ممکن است در زمان های مختلف در یک فرد اتفاق افتد.

ویژگی اصلی سندرم های معادل میگرن، یک اختلال گذرا در عملکرد عصبی است. سردرد یک ویژگی جزئی است یا وجود ندارد. یک درصد از این میگرن ها سردرد ندارند.

سردرد یخ شکن ( Ice-pick headache )، معادل عجیب و غریبی برای میگرن است. این نوع سردرد، عمدتاً در دوران بلوغ یا بعد از آن رخ می دهد. بیمار دردی بسیار شدید در بالای سر خود حس می کند و از شدت درد به زمین می افتد. این سردرد به همان سرعتی که شروع می شود خاتمه می یابد.

این حملات ممکن است در طی چند روز یا ماه تکرار شود و سپس به صورت خود به خود بهبود یابند. سردردهای یخ شکن؛ آنقدر سریع خاتمه می یابند که معمولاً نیازی به درمان نیست. فقط باید به بیمار اطمینان خاطر داده شود که ماهیت این سردردها خطرناک نیستند. در صورت تمایل به درمان، این سردردها ممکن است به ایندومتاسین پاسخ دهند.

7. سردرد در کودکان مقاله مجله تازه های تندرستی

میگرن با پیش درآمد (Migraine With Aura )

میگرن همراه با پیش درآمد یک واقعه دو مرحله ای است. در مرحله اولیه، موجی از تحریک و به دنبال آن کاهش عملکرد قشر مغز در هر دو نیمکره و از عقب به جلو گسترش می یابد. با کاهش جریان خون مغزی، منطق ها با اختلال عملکرد عصبی گذرا همراه است.

علت اختلال عملکرد در این مرحله عمدتاً کاهش عملکرد عصبی است تا ایسکمی. مرحله دوم معمولاً، با افزایش جریان خون در گردش خون شریان های کاروتید داخلی و خارجی همراه است. سردرد، حالت تهوع و گاهی اوقات استفراغ، در مرحله دوم رخ می دهد.

در طول حمله، ویژگی های بالینی پیش درآمد ( اورا ) ممکن است فقط مرحله اول یا مرحله دوم یا هر دو مرحله را منعکس کند. شایعترین انواع پیش درآمد، اوراهای بینایی است مانند: دیدن نورهای درخشان یا خطوط رنگی، تاری دید، دیدن نیمی از اجسام، کوری گذرا، کوچک دیدن اشیاء یا توهمات بینایی.

فقط یک سوم کودکان می توانند علائم بینایی را توصیف کنند. اوراهای بینایی تقریباً برای هر کودک جنبه تکراری و منحصر به فرد دارد. درک تصویر ممکن است به یک چشم یا یک میدان بینایی محدود شود. توهمات بینایی و سایر اورهای بینایی ممکن است درک بیمار نسبت به زمان و تصویر از بدن خود و دیگران را مختل کند. به این مجموعه علائم در میگرن، سندرم آلیس در سرزمین عجایب گفته می شود.

اختلال حسی در اندام ها و ناحیه اطراف دهان از مهمترین انواع اوراهای حسی است. سایر انواع احتمالی پیش درآمد، نقص حرکتی کانونی، معمولاً فلج گذرای نیمی از بدن، فلج چشمی یا اختلال تکلم است. این علائم هشدار دهنده، گذرا هستند و عملکرد طبیعی کودک معمولاً ظرف ۲۴ ساعت و همیشه طی ۷۲ ساعت برمی گردد.

حمله میگرن ممکن است در پایان مرحله اولیه بدون سردرد خاتمه یابد. از طرف دیگر، مرحله اولیه ممکن است مختصر یا بدون علامت باشد و سردرد مهمترین علامت آن باشد. ماهیت درد در ابتدا معمولاً مبهم است و سپس ضربان دار یا کوبنده می شود. سردرد شدیدی که در شروع با حداکثر شدت ظاهر شود، میگرن نیست. درد تقریباً در دو سوم بیماران یک طرفه و در بقیه دو طرفه است. شدت آن در ناحیه چشم، پیشانی و شقیقه است.در نهایت درد، ثابت و منتشر می شود.

بیشتر سردردها ۲ تا ۶ ساعت طول می کشد و با حالت تهوع و گاهی استفراغ همراه است. بی اشتهایی و ترس از نور از علائم همزمان هستند. کودک، بیمار به نظر می رسد و می خواهد دراز بکشد. همیشه از والدین بپرسید، “آیا کودک، بیمار به نظر می رسد؟” در مورد میگرن، پاسخ همیشه “بله” است.

استفراغ غالباً خبر از پایان حمله می دهد و کودکِ خسته به خواب عمیقی فرو می رود. پس از بیدار شدن، معمولاً عملکرد طبیعی خواهد داشت. بیشتر کودکان به طور متوسط هر بار یک حمله در ماه دارند، اما ممکن است فواصل طولانی بدون حمله داشته باشند.

در برخی از بیماران ممکن است حملات به صورت هفتگی رخ دهد. در فواصل سردردهای مکرر، احتمالاً کودک زمان پُر استرسی را سپری می کند.

میگرن بدون پیش درآمد ( Migraine Without Aura )

حملات میگرن بدون اورا، تک مرحله ای است. علائم اولیه به صورت تغییر شخصیت، بی حالی و حالت تهوع است. استفراغ مکرر ممکن است تنها ویژگی حمله در کودکان پیش دبستانی باشد.

سردرد ممکن است یک طرفه و کوبنده باشد. اما بیشتر اوقات کودک در تعیین محل درد و توصیف کیفیت آن مشکل دارد. وقتی سردرد طولانی شود، شدت درد کم و زیاد می شود. در عوض، سردردهای شدید متناوب در زمینه ناراحتی مزمن در گردن و سایر عضلات اطراف جمجمه دیده می شوند.

فعالیت بدنی، درد را تشدید می کند. تشخیص میگرن بدون اورا از سندرم های دیگر سردرد یا بیماری همزمان، ممکن است مشکل باشد. سرنخ های مهم این است که کودک بیمار به نظر می رسد، می خواهد دراز بکشد و به نور و صدا حساس است. حالت تهوع و استفراغ ممکن است به طور مکرر رخ دهد، و گاهی حتی بیشتر از خود سردرد، باعث ناراحتی کودک می شوند.

ان شاء الله در شماره بعد به نحوه تشخیص و درمانهای مرحله حاد و پیشگیری از میگرن خواهیم پرداخت.

اشتراک گذاری:

نوشتن دیدگاه

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

سیزده − 9 =

اضطراب، استرس و ام اس

بیماری آلزایمر را بشناسیم

آنوریسم های مغزی، تشخیص و درمان

با هپاتیت اتوایمیون آشنا شوید

اختلال شخصیت خودشیفته

بازگشت به بالا
آیتم 0
بارگذاری...